Deze week kunnen we nog genieten van een paar dagen waarop het heerlijk nazomer weer is. Daarna moeten we er toch echt aan geloven: terrasstoelen moeten worden schoongemaakt en weggezet in de schuur. Bomen, heggen en struiken krijgen een laatste snoeibeurt. De winter komt eraan. En de vijver met zijn vissen en waterplanten dan?
Hoewel velen in de zomer genoeglijke uren beleefd hebben aan de rand van hun vijver wordt nogal eens vergeten om ook deze kleine tuinmeren winterklaar te malen. Jammer van de vissen, zonde van de kostbare waterplanten. Een vijver, die goed voorbereid is op de winter, is ook beter in staat om in het voorjaar voor planten en vissen een goede biotoop te zijn.
Een gezonde en schone vijver
Ook zonder waterpompen kun je een gezonde en schone vijver hebben, zomer en winter. Hoe? Door regelmatig met een eenvoudig schepnetje vuil uit het water scheppen en met dit netje ‘achtjes’ door het water maken. Daardoor komen algen los van de planten, bodem of keien en kun je deze en andere watervervuilers uit het water scheppen. Want al het afstervend materiaal dat niet uit het vijverwater wordt gehaald, zorgt ervoor dat jonge planten in het voorjaar niet de kans krijgen om door te groeien. De jonge plantjes worden verstikt door de oude planten, die zich gevoed hebben met het vele voedsel dat door het afstervend materiaal in het water is gekomen. Ook de weelderige algengroei, die hiervan een gevolg is, verstikt de jonge plantjes.
Zuurstofplanten
Bijzondere aandacht vergen de voor een vijver onmisbare zuurstofplanten zoals het aardvederkruid, de waterpest en het hoornblad. Uitdunnen moet je deze zuurstofplanten. Want als het voorjaar komt, kunnen ze weer mooi uitlopen. Ten aanzien van het aantal zuurstofplanten dat een gezonde vijver moet hebben, geldt het advies: Eenderde deel van de vijver moet besteed worden aan zuurstofplanten. Niet meer, teveel planten beperken de ruimte voor de vissen. Het beste is om drie aparte groepen van de soorten zuurstofplanten te maken en die apart van elkaar in de vijver te plaatsen. Per vierkante meter vijf bosjes planten. Bij een vijver van duizend kubieke meter volstaan drie bosjes zuurstofplanten. Deze planten hebben een dubbele functie: ze leveren zuurstof en maken het water schoon. Leverancier van zuurstof in het water is ook riet. Vlak boven de waterspiegel afknippen. Door de holle stengels van bijvoorbeeld de lisdodde komt er in de winter zuurstof in het water.
Moerasplanten
Vaak ook bevat een vijver een aantal moerasplanten, die in het algemeen geen speciale zorg nodig hebben in de aanloop naar de winter. Alleen een viertal moerasplanten moeten even onder handen worden genomen. De zwanenbloem kan erg woekeren. Snoei hem vóór de winter. De krabbenschaar ligt in de zomer op het water, maar wil de winter op de bodem van de vijver doorbrengen. Als het deze plant niet lukt naar de bodem te zakken, help hem dan gerust een handje. De gele lis kan ‘s winters een lastpak worden. Heeft een hele behoorlijke wortel, die de vijverfolie kan beschadigen. Bewaar hem bij voorkeur in een vijvermand. Verraderlijk is het driewegblad. Een mooie moerasplant met in het voorjaar witte orchideetjes, maar hij heeft de neiging om in lange slierten voort te woekeren. Snoei deze linten terug vóór de winter.
Bladeren
Van buiten de vijver dwarrelt er ook het nodige ‘gevaar’ de vijver binnen: bladeren van de bomen in de tuin. Hier geldt het advies om een net te spannen om deze overlast tegen te gaan. Maar éérst moet je de vijver schoonmaken door met een schepnet alle bladeren eruit te vissen. Eikenbladeren in de vijver zijn gevaarlijk. Eikenbomen hebben bladeren met het voor vissen gevaarlijke looizuur. Schadelijk voor vissen zijn ook bladeren en takken van de klimop. Evenals de scherpe dennennaalden en de gele trompetbloemen.
Niet bijvoeren in de winter
Vissen bijvoeren in de winter is niet aan te raden. Zorg er alleen voor dat de vissen goed gevoerd de winter ingaan. Een sterk vermagerde vis of een vis met een kromme rug krijgt het moeilijk als het gaat winteren. Stop met voeren als de vissen niet meer happen naar het voer dat in de vijver wordt gegooid. Overtollig voer zakt naar de bodem en zorgt voor vervuiling, die op zijn beurt funest is voor de vissen. Vissen raken in de stress van vervuild water.“In ernstig vervuild water kunnen zelfs het zenuwstelsel, de lever, de milt en de nieren van vissen worden beschadigd. Compleet overspannen raken vissen als ze met teveel soortgenoten een vijver moeten delen. Vijftien vissen per kubieke meter is meer dan genoeg. Ook schadelijk voor vissen is een ondiepe vijver. Een deel van de vijver moet zeker een meter diep zijn. In de diepte is het ‘s winters warmer. In een vijver die maar maximaal twintig á dertig centimeter diep is, overleven vissen een winter met vorst niet.
