Willy de Bruijn, een lang leven lang liefde voor de Maas

Globetrotter is misschien wat veel gezegd, maar feit is dat Willy de Bruijn op heel wat plaatsen in de wereld is geweest: van het Caribisch Gebied tot in Rusland en alles wat daartussen ligt. Maar geen enkel oord kan hem zo bekoren als Grevenbicht, de plek waar hij op 15 augustus 1927 werd geboren. Hier groeide hij op, had er zijn bedrijf en maakte hij deel uit van het verenigingsleven. Zonder Willy had Theater Komiek misschien nooit bestaan. En was er misschien geen ‘Maasland Kozakkenkoor’ geweest. Ook zouden vele honderden kunstwerken nooit het levenslicht hebben gezien, want Willy is op de eerste plaats kunstenaar. Als klein jongetje al droomde hij van een bestaan als kunstschilder.

Bedelaarsberoep
‘Het zit waarschijnlijk in de genen’, zegt Willy daarover. ‘In de familie aan mijn moeders kant waren er ook twee kunstenaars. De een was landschapsschilder, de ander portretschilder. Toen mijn vader merkte dat ik ook een voorliefde voor de schilderkunst had en daar mijn beroep van wilde maken, was hij daar niet blij mee. “Het beroep van kunstenaar is een bedelaarsberoep”, zei hij.

Academie in Maastricht
Toch ging Willy, nadat hij in Grevenbicht naar de lagere school was geweest en in Sittard het voortgezet onderwijs had doorlopen, naar de Academie in Maastricht om daar de opleiding tot portretschilder te volgen. ’Daarin lag mijn passie, maar omdat ik inmiddels wist dat mijn vader gelijk had, ben ik aansluitend de opleiding tot Huis- en Decoratieschilder gaan volgen. Zeg maar het “gewone” schilderwerk in en rondom het huis. In die branche was wel een goede boterham te verdienen.’

Portret van Zweedse koningin
Kozijnen schilderen, deuren, boeiboorden, trappen enzovoort, Willy deed het graag. Het uitvoeren van dit soort werkzaamheden was bovendien noodzakelijk om in zijn levensonderhoud te kunnen voorzien, maar de kunstschilder in hem bleef bestaan. Heel wat uren bracht hij door in zijn atelier. ‘Ik schilderde wat in me opkwam, wat me fascineerde of wat ik zag tijdens mijn wandelingen langs de Maas of door het dorp. Daarnaast werkte ik in opdracht. Een van de meest bijzondere opdrachten kreeg ik van Volvo Car B.V. in Born, ergens in de tweede helft van de jaren zeventig van de vorige eeuw. De fabriek kreeg bezoek van Silvia Sommerlath, de koningin van Zweden. De directie had mij opdracht gegeven om een portret van haar te schilderen, met de bedoeling om haar dat als een cadeau aan te bieden. Ik heb me toen op een beschutte plek in de fabriek gestationeerd. Van hieruit heb ik haar een tijdje goed kunnen observeren. Ruim voldoende om aan de slag te kunnen gaan. De overhandiging van het portretschilderij vond enkele weken later plaats, bij het Zweeds Gezantschap in Den Haag. Ik mocht er bij zijn.’

Willy en zijn speciale band met Ivan Rebroff
De Zweedse koningin was niet de enige beroemdheid die door Willy werd vastgelegd op het doek. Wat  te denken van zanger Ivan Rebroff, die in die tijd wereldberoemd was vanwege zijn uitzonderlijk grote bereik van viereneenhalve octaaf. Deze Duits-Russische zanger was fors van gestalte, droeg een volle baard, en trad meestal op in Russische folkloristische kledij. Willy was een groot bewonderaar van hem. ‘Samen met mijn toenmalige kameraad Harrie Lomme heb ik diverse optredens van Ivan Rebroff bezocht. We gingen er altijd in de kledij van het Maasland Kozakkenkoor naartoe. Rebroff kende ons inmiddels en vond het geweldig als hij ons zag staan in onze Kozakkenkledij. Die ontmoetingen met hem en de foto’s die ik van hem had, waren mijn inspiratie voor het maken van een portret. Toen het schilderij klaar was, ben ik het hem zelf gaan overhandigen. Eigenlijk was dat een vooropgezet plan. Wat was namelijk het geval? Het Maasland Kozakkenkoor, waarvan ik destijds voorzitter was, had een festiviteit gepland. Onze grote wens was om Ivan Rebroff naar Grevenbicht te halen voor een optreden. Hijzelf wilde heel graag, maar zijn impresario stak er een stokje voor. Hij bepaalde de agenda. Alles had met geld te maken. Ivan mocht bij ons optreden, maar dan moesten we wel 20.000 gulden neertellen. Dat was destijds de prijs voor een optreden van Rebroff. Dat bedrag konden wij als kleine vereniging natuurlijk nooit betalen. Iets wat ik echt heel jammer heb gevonden. Stel je eens voor, Ivan Rebroff die optreedt in Beeg. Hoe geweldig zou dat zijn geweest!’

Oudste zangduo van Nederland
Als je Willy hoort vertellen over Ivan Rebroff en het Maasland Kozakkenkoor, dan proef je dat hij naast kunstenaar ook een groot muziekliefhebber is. ‘Klopt’, ook die liefde heb ik van mijn ouders meegekregen. Bij ons thuis werd altijd gezongen. Later heb ik met mijn zus Fieneke een aantal platen opgenomen. In april 2007 brachten we onze laatste CD uit, getiteld “Kind und Greis”. Fieneke was toen 85, ik 79. In de media werden we aangekondigd als het oudste zangduo van Nederland.’

Accordeon
In het kamertje naast de woonkamer ligt een accordeon. Willy speelt er maar al te graag op. Of beter gezegd ‘speelde’, want de laatste maanden wordt het instrument nauwelijks nog gebruikt. Dit heeft alles te maken met het herseninfarct dat Willy eind 2017 heeft gehad. ‘Ik ben wonderbaarlijk snel en zo goed als helemaal hersteld daarvan. Het enige wat ik eraan heb overgehouden, is een beschadigde oogzenuw. Helaas aan allebei de ogen. Daardoor is mijn zicht niet meer goed. Als ik muziek speel, moet ik de noten op papier voor me hebben. Ik moet ze kunnen lezen. Dat gaat nu niet meer. Maar ach, af en toe improviseer ik nog wat. Dat is ook leuk.’

Chel Savelkoul, troubadour en boezemvriend
Eerder in het gesprek noemde Willy de naam van zijn boezemvriend: Chel  Savelkoul. Iemand die Willy bijzonder dierbaar was. Samen stonden ze in 1959 aan de wieg van Theater Komiek, dat gedurende de jaren 70 en 80 van de vorige eeuw de vermaarde Beegter Revue op de planken bracht. Elke avond uitverkocht. Vanuit België kwamen de bezoekers met touringcars naar de voorstellingen. ‘Chel was de schrijver van de liedjes en de sketches, en regisseur. Ik was decorbouwer. Het grote succes hebben we echter aan de groep te danken. Neem bijvoorbeeld Frans Savelkoul, broer van Chel. Hij was niet alleen een begenadigd zanger, maar ook een uitstekend acteur. Denk ook aan Willie Nakken en Ger Hoofwijk met hun vele typetjes. Aan Jean Tholen, een rasechte komiek. Maar ook alle andere spelers. En niet te vergeten de danseressen van het showballet en de muzikanten van het orkest. Het was af tot in de puntjes.’

Standbeeld voor boezemvriend Chel
Als eerbetoon aan Chel Savelkoul maakte Willy een standbeeld van de Beegse troubadour. Dit beeld staat op het grasveldje op de hoek van de Dijk en Oude Veerstraat. ‘Het beeld werd in 2010 op Pinksterzaterdag onthuld. De muzikale omlijsting was in handen van Koninklijke Harmonie St. Cecilia, die enkele liedjes van Chel ten gehore bracht.’ 

Huèr ich de Maas weer roesje
Behalve de liefde voor muziek,  toneel en humor, hadden Chel Savelkoul en Willy nog iets gemeen: de verbondenheid met de Maas. Chel heeft heel wat liedjes over de Maas gezongen, waarvan ‘Huèr ich de Maas weer roesje’ de bekendste is. Willy heeft de rivier ontelbaar keren geschilderd. Naar eigen zeggen ging er geen dag voorbij zonder dat hij de Maas had gezien. ‘Als ik voor elke wandeling langs de Maas een euro had gekregen, was ik stinkend rijk geweest’, grapt hij nu daarover. ‘Dat begon al als klein jongetje. Vanuit mijn ouderlijk huis (hoek Hoogstraat/Beekstraat) hoefde ik maar de weg over te steken en dan was ik er al. In die tijd werd er nog veel gezwommen in de Maas. Dat was heel normaal. Het water was kraakhelder en drinkbaar. Als je dorst had, slurpte je wat water naar binnen en klaar. Geen buikkrampen of niets van dat alles. Dat hoef je nu niet meer te proberen.’

Grensmaasplan
Zwemmen in de Maas was dus heel gewoon, maar tegelijkertijd heel gevaarlijk. ‘De Maas had destijds veel meer water dan nu. De rivier was onvoorspelbaar, echt gevaarlijk. Iets wat door menigeen werd onderschat. Geloof me, er zijn heel wat zwemmers verdronken’.
Over het in uitvoering zijnde Grensmaasplan is Willy optimistisch. ‘Ik weet natuurlijk ook dat het uiteindelijk allemaal om het financieel gewin gaat. De 50 miljoen kuub kiezel die het Consortium uit het stroomgebied van de Maas haalt, levert miljoenen op. En ik ben de laatste om te ontkennen dat de werkzaamheden ook overlast veroorzaken. Maar ik ben ervan overtuigd dat we er veel moois voor terug krijgen. Ga maar eens kijken bij Itteren, Borgharen en Geulle aan de Maas waar de werken zijn afgerond. Hier zie je de natuur in optima forma. Of kijk eens veel dichterbij, naar de in aanleg zijnde fietsroute die vanaf de Elba via de Dijk richting ‘de Peil’ voert. Van daaruit kun je via een verhard en hoger gelegen fiets-/wandelpad naar de Ruitersdijk gaan. En wat te denken van het verhoogde fiets- en wandelpad tussen Obbicht en Nattenhoven.’

Nog volop plannen voor de toekomst
Terug naar Willy en zijn liefde voor de schilderkunst, want dat is toch datgene wat hem het meeste kenmerkt. In zijn circa 300 jaar oude boerderijwoning ‘Het Hof van Leuth’ -pal tegenover de woning waar hij geboren is- heeft Willy nog steeds zijn atelier. Het is tevens de plek waar tientallen cursisten schilderlessen hebben gekregen. ‘Ik heb dat negentien jaar met heel veel plezier gedaan, maar vond het op een gegeven moment goed geweest. Dan merk je toch dat je een dagje ouder wordt.’

Levenswerk
In de ruimtes van het Hof van Leuth staan c.q. hangen tientallen doeken: portretten en landschappen, gebouwen en straatbeelden. Willy is er nog steeds druk mee in de weer. ‘Ik blijf bezig. Ik heb nog zóveel ideeën. Aan inspiratie geen gebrek. En ik heb ook plannen met het Hof van Leuth. Ik zou er graag een museum van willen maken, zodat mijn levenswerk niet verloren gaat. Al mijn schilderijen en de vele relikwieën die ik verzameld en bewaard heb, wil ik hier gaan tentoonstellen. Een bezoek aan Het Hof van Leuth moet een beeld geven van het leven in een dorpje aan de Maas in vroeger jaren. Een dorp waar het bijzonder goed vertoeven is. Ik denk dat veel mensen zich niet altijd realiseren hoe goed het leven hier is. ‘

Door Helmi van Nuil

Lees ook
27.04.2007: oudste zangduo van Nederland schildert met roerende woorden